فیلم اشباح

Ashbah

«اشباح» اگر از چند فیلم اخیر مهرجویی تا حدی بهتر به نظر می آید، عمدتا به دلیل پتانسیل قوی نمایشنامه ایبسن است؛ وگرنه در فرایند اقتباس خلاقیت قابل توجهی انجام نشده است (آن ماجراهای رنگی شدن تصویرها در سکانس عاشقانگی پسر و یا مرگش، دم دستی تر از آن است که بتوان خلاقیت نامیدشان؛ مقایسه کنید با بازی های هوشمندانه ای که در فیدهای رنگی در فیلم «سارا» وجود داشت). مهرجویی قبلا در اقتباس خلاقانه اش از «خانه عروسک» همین نمایشنامه نویس، نشان داده بود که چگونه متن و میزانسن و دیالوگ و رنگ و نور و روایت را می توان در بومی سازی و روزآمدی یک متن قرن نوزدهمی نروژی چنان پویا به کار گرفت که حاصل کار حتی به عنوان اثری مستقل و هنرمندانه تلقی شود. «اشباح» متأسفانه فاقد این انرژی هنرمندانه است؛ درست مثل شخصیت های اصلی داستان که همچون شبح ها از داشتن نیروی نشاط و زندگی محروم هستند.

مهرزاد دانش

"اشباح"، اقتباسی از نمایشنامه ی "اشباح" ایبسن است که ظاهرا به فروپاشی طبقه ی اشرافی و قربانیان این طبقه می پردازد. فیلم، به سرعت وارد قصه ی اصلی خود شده و پیرنگ های فرعی و خرده پیرنگ های خود را شکل می دهد و مبدا فروپاشی طبقه ی اشرافی را توسط علائم بصری و خانه و وسایلش و به طور کلی محیط، به خوبی مصور می گرداند. تیمسار مستی که قادر به راه رفتن و تعویض لباس خود نیز نیست و کثیفی ته لنگ کفش هایش تمام کف خانه را فراگرفته، به همراه خانه ای بزرگ اما سرد و بی روح که به طرز طعنه آمیزی حتی از مقداری گاز جهت پخت غذا برخوردار نیست و غذای یخ زده ای که روی کف خانه ریخته شده و نهایتا زرق و برقی که پوشالی بودن آن دائما اثبات می گردد، علاوه بر رنگ آمیزی و فضاسازی بصری درخشان، با فصولی همچون آشنایی با تیمسار و آدمهای درون خانه-بارداری خدمتکار-دعوای تیمسار و همسرش-دعوای همسر تیمسار و خدمتکار و دیدار مجدد معمار با خدمتکار در یکدیگر آمیخته می شوند و یک سوم ابتدایی خوبی برای "اشباح" و امیدوارکننده برای سینمای این روزهای مهرجویی را رقم می زنند. در این میان، میزانسن سکانسهای تنش و درگیری (چه میان تیمسار و همسرش و چه میان همسر تیمسار و خدمتکار) به لطف دوربین درگیرانه ای که محمود کلاری در این سکانس ها بکار می گیرد، بهترین های "اشباح" هستند.

کاوه قادری